اسیدهای چرب
ترجمه: محمد حسین ایزدبخش
دانشجوی دکتری تغذیه دام دانشگاه صنعتی اصفهان
برخی از اسیدهای چرب دارای فعالیت بالایی هستند اما بقیه آنها چندان ضروری نیستند.
اضافه کردن اسیدهای چرب در جیره گاوهای شیری یک بسته بندی ناهمگنی است. زیرا گاهی اوقات این اسیدهای چرب عمل میکنند اما در بعضی موارد آن گونه که مورد انتظار است کارایی ندارند.
نکته کلیدی، شناخت اسیدهای چرب بلند زنجیر است، که نوع آرایش شیمیایی آنها چگونه است و به چه شکل آنها انرژی را در دستگاه گوارش گاوها آزاد می کنند. درحالی که محققان حوزه پرورش گاوشیری هنوز بطور کامل این مکانیسمها درک نکردهاند آزمایشهای تغذیهای شروع به جداسازی تفاوتها در آنها کردند.
آدام لاک متخصص تغذیه گاوشیری دانشگاه میشیگان می گوید، همانطور که می دانیم منابع پروتئینی مورد استفاده یکسان نیستند و همچنین باید به خاطر داشته باشیم که همه اسیدهای چرب و حتی مکملهای چربی نیز یکسان نیستند.
به گفته لاک، استفاده از اسید استئاریک C(18:0) در جیره گاوهای اوایل و اواسط شیردهی نتایج متفاوتی را از خود نشان میدهد، این درحالی است که استفاده از اسید پالمتیک C(16:0) نتایج بهتری را از خود نشان داده است.
نتایج تحقیقات لاک و حتی دیگر نتایج نمایانگر آن بوده است که استفاده از اسید پالمتیک در جیره گاوهای شیری پتانسیل آن را دارد تا باعث افزایش شیر تصحیح شده برای انرژی، چربی شیر و همچنین ضریب تبدیل خوراک به شیر شود. در زمانی که در جیرهها از پوسته سویا و یا اسید استئاریک استفاده شده است که این امر مستقل از سطح تولید بوده است.
به عنوان مثال هنگامی که لاک در دوره تازه زا در 24 روز اول شیردهی از این مکمل(اسید پالمتیک) استفاده کرد هیچگونه تفاوتی در ماده خشک مصرفی و یا میزان تولید شیر مشاهده نکرد. اما میزان شیر تصحیح شده برای انرژی را حدود 4.5 کیلوگرم در روز افزایش داد که این امر ناشی از افزایش تولید چربی شیر بود. در همان آزمایش گاوهایی که با اسید پالمتیک تغذیه شده بودند حدود 790 گرم وزن بیشتری را در روز از دست دادند و همچنین امتیاز بدنی کمتری نسبت به تیمار بدون مکمل چربی داشتند.
در طول دوره پیک شیرواری (25 تا 67 روز شیردهی) استفاده از اسید پالمتیک باعث افزایش 3.4 کیلوگرم شیر به ازا هر راس گاو در روز بود. همچنین سبب افزایش حدود 4.5 کیلوگرم شیر تصحیح شده برای انرژی شده. گاوها در این دوره در مقایسه با گاوهایی که با اسید پالمیتیک تغذیه نشده بودند، حدود 10 کیلوگرم از وزن بدن خود را از دست دادند.
لاک همچنین مکمل های ترکیبی از اسیدهای چرب مختلف را نیز مورد بررسی قرار داد. او میگوید زمانی که ترکیب اسیدهای چرب پالمتیک، استئاریک و اولئیک (cis9 C18:1) را بایکدیگر مقایسه کردیم نتایج نشان داد که مکمل حاوی اسید پالمتیک بالاتر باعث افزایش چربی شیر نسبت به بقیه مکملها شد که این امر ناشی از تخصیص بیشتر انرژی به سمت تولید شیر می باشد.
در مقابل مکمل های ترکیبی که حاوی مخلوطی از اسید پالمتیک و اولئیک بودند باعث افزایش انرژی تخصیص داده شده به سمت بدن، نسبت به بقیه مکملها شد. مکملهای ترکیبی دارای اسید استئاریک و پالمتیک باعث کاهش قابلیت هضم مواد مغذی شدند که شاید پاسخ تولید شیر کمتر در این تیمار به همین دلیل می باشد.
جهت پیچیده تر کردن موضوع لاک دریافت زمانی که از مکملهای ترکیبی حاوی اسید اولئیک و پالمتیک بعد از پیک تولید استفاده شد، در گاوهایی که میزان تولید شیر آنها کمتر از 45 کیلوگرم در روز بود مکملهای دارای اسید پالمتیک بالاتر باعث افزایش تولید شیر شد. اما در گروهی که میزان شیر تولیدی از 59 کیلوگرم بالاتر باشد مکملهای حاوی اسید اولئیک بالاتر نتایج بهتری را از خود نشان داده است که در هر دو مورد مصرف اسید اولئیک باعث افزایش وزن بدن شد.
نکته قابل توجه و جالب این است که در اوایل شیردهی استفاده از مکملهای ترکیبی اسید پالمتیک و اولئیک باعث افزایش تولید شیر شد این در حالی است که بر کاهش وزن بدن در مقایسه با تیمارهای بدون مکمل چربی اثری نداشت.
تحقیقات بیشتری لازم است تا به صورت کامل مکانیسم متابولیسم اسیدهای چرب درک شود. در همین حال لاک به دامداران توصیه میکند جهت استفاده از مکملهای چربی در جیره با مشاوران تغذیه خود همکاری کنند.
او می گوید در ابتدا هدف خود را مشخص کنید سپس برنامه تغذیه خود را (از جمله استفاده از اسیدهای چرب) حول آن محور مشخص کنید. نکته کلیدی آن است که بدانیم کدام اسیدهای چرب در مکملها وجود دارند به ویژه طول زنجیره اسید چرب و درجه غیر اشباعیت آنها را.