شناخت چربی های حفاظت شده در شکمبه گاو

با افزایش سطح تولید گاوهای شیرده ، نیاز آنها به دریافت انرژی نیز بیشتر شده تا بتوانند تولید بهتری داشته باشند. دام برای مصرف و دریافت انرژی بیشتر به دو طریق می تواند احتیاجات خود را تأمین کند. یکی به روش افزایش مصرف ماده خشک (DMI) و دیگری از طریق تراکم بیشتر انرژی در جیره دریافتی خود و یا از هر دو راه . اما در بسیاری از شرایط افزایش مصرف ماده خشک امکان پذیر نیست و بصورت یک عامل محدود کننده عمل خواهد کرد. میزان ماده خشک مصرفی گاوها به لحاظ ظرفیت های ژنتیکی و فیزیولوژیکی گاوها می تواند محدود شود. برای مثال ، ظرفیت دستگاه گوارش گاوهای شیرده محدود است و در عین حال احتیاجات غذایی گاوهای پر تولید رو به افزایش است. به همین دلیل کاهش نمره بدنی گاوهای پر تولید ممکن است تا اواخر دوره شیردهی جبران نشود.

چربی های حفاظت شده در شکمبه گاو

روش مدیریت تغذیه گاوها نیز می تواند سبب بحران در میزان مصرف انرژی آنها شود ، مانند مصرف علوفه های کم کیفیت و حاوی انرژی کم. با توجه به افزایش تولید شیر گله ها و محدودیت های ذکر شده ، افزایش غلظت انرژی دریافتی کل جیره روش مطلوبی می باشد. در این روش ، هدف این است که بدون افزایش مصرف میزان ماده خشک بتوان سطح دریافت انرژی دام را افزایش داد.

چربی ها و روغن ها

در این روش ، تغذیه چربی ها می تواند یک نقش حیاتی را بازی کند. بطور ساده ، چربی ها و روغن ها متراکم ترین اجزای خوراکی قابل دسترس هستند. مشکل اصلی آن است که وقتی چربی ها بصورت آزاد و غیر حفاظت شده تغذیه می شوند ، آنها در محیط شکمبه فقط به میزان کمی قابل مصرف استفاده هستند. از چربی های حفاظت نشده روغن کلزا ، روغن ذرت و روغن سویا و یا روغن های ضایعاتی کارخانجات روغن کشی را می توان نام برد.

چربی های حفاظت شده در شکمبه گاو

وقتی چربی های غیر حفاظت شده به مقدار زیادی مصرف شده ، سبب ایجاد پوشش بر روی الیاف خوراک در محیط شکمبه می شوند. ایجاد پوشش مذکور موجب می شود تا میکرب های شکمبه به الیاف علوفه دسترسی نداشته و مورد هضم میکربی قرار نگیرند. زیرا باکتری ها برای هضم خوراک ها باید بر روی بافت آن مستقر و آنزیم های لازم را ترشح کنند. عدم دسترسی میکرب ها به الیاف علوفه موجب کاهش میزان تخمیر شکمبه می شود و بدنبال آن میزان تولید منابع انرژی و درصد چربی شیر کاهش می یابد.

با توجه به مشکالت مصرف چربی های معمول ، ضرورت دارد که با استفاده از چربی های حفاظت شده یا چربی های عبوری احتیاجات انرژی دام را تأمین نمود. چربی های حفاظت شده بدون تأثیر بر فرآیند تخمیر می توانند از محیط شکمبه عبور کرده و در عین حال در قسمت روده گاو مورد هضم و جذب قرار گیرند.

کیفیت علوفه سیلو شده مصرفی

زمستان گذشته و بطور مشخص در انگلستان ، تقاضا برای خرید چربی های حفاظت شده خیلی زیاد بود ، زیرا علوفه های سیلو شده کیفیت متوسطی داشتند و اکثر آنها حاوی 5 /10 مگاژول انرژی قابل متابولیسم (ME) در هر کیلوگرم ماده خشک بودند (معادل 5/2 مگاکالری).  همین موضوع در مورد کیفیت سیالژ ذرت صدق می کرد و دارای ارزش غذایی متوسطی بود. زیرا کمبود نور خورشید سبب شده بود تا تولید نشاسته در گیاه ذرت کم شده و حاوی انرژی نسبتاً کمی باشد.

جیره های زمستانی

نتیجه اینکه جیره های زمستانی گاوهای شیری پر تولید اغلب حاوی 7 /11 مگاژول (برابر 8/2 مگاکالری) انرژی قابل متابولیسم بودند که سبب می شد گاوهای شیرده برای نشان دادن ظرفیت کامل خود با شرایط دشواری مواجه باشند. در این شرایط ، مصرف میزان محدودی چربی حفاظت شده (به میزان 500 – 250 گرم به ازای هر رأس) می تواند خیلی ارزشمند باشد.
تأمین سایر مواد مغذی لازم که بخوبی متوازن شده باشند و اضافه کردن 500 گرم چربی حفاظت شده به جیره می تواند انرژی کل جیره را طوری بهبود بخشد که یک گاو پر تولید بتواند 5/2 – 2 لیتر شیر بیشتر تولید کند.

چربی های حفاظت شده در شکمبه گاو

توجه داشته باشید که اگر بخواهید به میزان انرژی مساوی با چربی ها ، از یک منبع نشاسته ای استفاده نموده بایستی مقدار زیادی از دانه غلات استفاده کنید، زیرا غلات در مقایسه حاوی میزان انرژی کمتری هستند و در عین حال مصرف زیاد آنها می تواند منجر به اسیدوز شود.
در صورتیکه استفاده از چربی های حفاظت شده راه مناسبی برای افزایش انرژی جیره باشد ، سؤال اینجاست که کدام نوع از چربی ها را باید انتخاب کرد.

چربی های حفاظت شده نوع 100 % چربی

چربی های 100 % دارای بیشترین تراکم انرژی و در حدود 37 مگاژول انرژی قابل متابولیسم(85/8 مگاکالری) در کیلوگرم ماده خشک هستند. چنانچه از نام آنها مشخص است ، این نوع چربی ها فقط حاوی چربی و دیگر هیچ اند. این منابع حاوی چربی های اشباع و با نقطه ذوب بال هستند.

چربی های حفاظت شده در شکمبه گاو

اگر نقطه ذوب آنها برای مثال 55 درجه سانتیگراد باشد ، در مقایسه با دمای شکمبه که حدود 39 درجه سانتیگراد بوده ، چربی ها بصورت جامد از محیط شکمبه عبور می کنند و فقط در روده کوچک توسط آنزیم های خاص چربی مورد هضم قرار می گیرند.
این نوع از چربی ها بدون اثرند و یا دارای اثر جزئی بر روی خوشخوراکی هستند ، و بدین لحاظ هنگامی که میزان مصرف ماده خشک محدود کننده باشد ، از اهمیت خاصی برخوردارند.

چربی های کلسیمی صابونی (چربی های حفاظت شده در شکمبه گاو)

دومین گروه اصلی چربی ها را بنام چربی های کلسیمی صابونی می شناسند که از طریق ترکیب روغن پالم (خرمای روغنی) با کلسیم و به منظور تشکیل صابون های کلسیمی تولید می کنند. محصول بدست آمده از ترکیب پیچیده ای تشکیل شده که اساساً در شکمبه غیر قابل هضم ولی در روده کوچک مورد هضم قرار می گیرد.

سایر چربی ها

محصولات دیگری از چربی ها تولید شده که حاوی 50 درصد چربی بوده و در بازار یافت می شود ، با این حال ، قیمت های آنها نشان می دهد که این نوع از چربی ها در مقایسه با نوع 100 % از ارزش کمی برخوردارند.
چربی های 50 % معمولا از مخلوطی از چربی های حفاظت شده و غیر حفاظت شده اند که جذب الیاف مواد حامل
شده اند.

پروفیل اسید چرب

آخرین سؤالی که باید پاسخ داد اینکه برای انتخاب یک نوع پودر چربی باید بدانید که هدف شما از استفاده آن چیست ؟
در بین دو نوع محصول بسیار مهم مکمل چربی ، بطور کلی چربی های کلسیمی صابونی دارای پروفیل متوازنی از اسیدهای چرب هستند (برای مثال آنها دارای انواع مختلفی از اسیدهای چرب هستند) ، لذا این نوع از چربی های اساساً می توانند در اوایل دوره شیردهی سبب تولید شیر خوبی بشوند. این نوع چربی ها همچنین می توانند اثر مثبتی بر روی نمره بدنی گاو شیرده و اثر محدودی بر روی درصد چربی شیر داشته باشند.

پروفیل

چربی ها 100 % هم حاوی چربی های متوازن و چربی هایی هستند که دارای نسبت بالایی از اسید پالمیتیک هستند.
اسید پالمیتیک ( C16 ) به مولکول های اسیدهای چرب اطلاق می شود که بطور مشخص در تولید چربی شیر مؤثرند. پودرهای حاوی 100 %چربی که دارای میزان زیادی از اسید پالمیتیک (بیش از 85 % )هستند ، در شرایطی که نیاز به بهبود درصد چربی شیر باشد، مورد استفاده خواهند بود.

نسبت هزینه : فایده (چربی های حفاظت شده در شکمبه گاو)

در صورتی که امکان محاسبه هزینه بی فایده باشد ، این اقدام باید برای روش های مختلف مصرف پودر چربی در نظر گرفته شود. بطورکلی قیمت پودر چربی صابونی نسبت به نوع 100 %چربی کمتر است. با این حال ، توجه داشته باشید که با خرید محصوالت چربی 100%، شما در واقع میزان چربی بیشتری خریداری و مصرف می کنید )حدود 15 درصد بیشتر(. قیمت بیشتر محصولات مکمل چربی به خاطر کاهش قیمت روغن پالم کاهش یافته اند.
علیرغم تغییرات انجام گرفته در قیمت شیر ، میزان پرداخت ها برای میزان چربی شیر )در انگلستان( تغییری نکرده است. در نتیجه ، چربی های حاوی میزان باالی اسید پالمیتیک(C16 )برای دامدارانی که می خواهند مقدار چربی بهتر در شیر تولیدی داشته مطلوبتر است.

چربی های حفاظت شده در شکمبه گاو

در صورتیکه جیره های مصرفی از نظر الیاف خام کمبود داشته باشند و یا در گله ای مصرف علوفه گندمیان (مانند سیلاژ ذرت) و کنسانتره زیاد باشد ، در نتیجه درصد چربی شیر به سطح کمتر از انتظار کاهش می یابد ، بخصوص در فصل بهار.
در این شرایط ،  استفاده از یک پودر چربی حاوی سهم باالی اسید پالمیتیک می تواند ارزشمند و بعنوان یک ابزار در افزایش درصد چربی شیر مورد استفاده قرار گیرد. همچنین می خواهید یک منبع حاوی اسید پالمیتیک زیاد برای حفظ چربی شیر تغذیه نموده و در عین حال مایلید در تولید شیر هم افزایش داشته باشید ، می توانید نیمی از چربی مصرفی را از چربی های حاوی اسید پالمیتیک باال و بقیه را از یک نوع چربی استفاده کنید که دارای پروفیل متوازنی از اسیدهای چرب باشد(چربی های کلسیمی صابونی )

به حداکثر رساندن درآمد

در بسیاری از موارد ، در بازار تولید امروز ، هدف گذاری برای افزایش تولید به منظور به حداکثر رساندن درآمد در اولویت است. بنابراین ، استفاده از هر دو نوع محصول چربی ، نوع کلسیمی صابونی و 100 % چربی ، می تواند بر گشت خوبی را از سرمایه گذاری و هزینه انجام شده بدنبال داشته باشد.
برای گله هایی که گاوهای شیرده بصورت دو گروهی یا چند گروهی مدیریت می شوند ، اضافه کردن چربی حفاظت شده به جیره در اوایل دوره شیردهی یا به جیره گاوهای پر تولید می تواند بیشترین (بالاترین) میزان سود را در قالب تولید شیر به همراه داشته باشد. اما به این معنی نیست که شما در تغذیه گاوهای کم تولیدتر انرژی مازاد را از دست می دهید.

پاسخ تولید شیر در برابر مصرف چربی های حفاظت شده ممکن است یکسان نباشد. با این حال ، تأمین انرژی اضافی می تواند وضعیت گاو را بهبود دهد. به این معنی که مصرف آنها سبب بهبود نمره بدنی گاو شده و در نتیجه سبب بهبود ظرفیت باروری آنها می شود و یا میزان درصد چربی شیر را بهبود خواهند داد.

آنچه که مشخص است

این است که در تعداد زیادی از گله ها تولید شیر افزایش یافته و سطح انرژی دریافتی گله ها همراه با استفاده از چربی های حفاظت شده افزایش یافته است. به عنوان یک موضوع مهم ، بنظر می رسد که شرایط بازار نشان می دهد که احتمالا در فصول مختلف بخصوص تابستان ، بیشتر دامداران با مصرف چربی های حفاظت شده در جهت تولید بیشتر شیر سود خواهند برد.

هدف از نوشتن مقاله چربی های حفاظت شده در شکمبه گاو چیست؟

نظر شما درباره ی مقاله ی شناخت چربی های حفاظت شده در شکمبه گاو چیست؟

ترجمه : دکتر اکبر اسدیان

منبع :
Wynn, R. 2009. Understanding rumen protected fats in the diet. International
Dairy
Topics. Vol. 8, No. 2. p. 23.