تغذیه اسیدهای چرب برای گاوهای تازه­ زا

استفاده و افزایش مکمل­های چربی در جیره گاوهای شیری راهکار مناسبی جهت افزایش تراکم انرژی جیره و افزایش انرژی دریافتی می­باشد

مترجم: محمدحسین ایزدبخش

دانشجوی دکتری تغذیه دام دانشگاه صنعتی اصفهان

استفاده و افزایش مکمل­های چربی در جیره گاوهای شیری راهکار مناسبی جهت افزایش تراکم انرژی جیره و افزایش انرژی دریافتی می­باشد که به نوبه خود می­تواند به تامین انرژی گاوهای پرتولید امروزی که نیاز بیشتری به انرژی دارند،کمک کند.

استفاده از چربی در جیره گاوهای شیری راهکار مناسبی جهت محدود کردن تغذیه بیش از حد کربوهیدرات­های سریع التخمیر (خوراک­هایی با نشاسته بالا) است که همین امر سبب کاهش خطر ابتلا دام­ها به اسیدوز تحت بالینی و افت درصد چربی شیر می­شود. اگرچه استفاده از چربی با توجه به دلایل ذکر شده می­تواند اثرات سودمندی داشته باشد اما استفاده بیش از حد آن نیز (≤7 درصد ماده خشک) می­تواند اثرات نامطلوبی بر ماده خشک مصرفی دام، محدودیت­هایی مربوط به استفاده از چربی­های غیر اشباع قابل تجزیه در شکمبه (روغن­هایی که باعث کاهش چربی شیر می­شوند) و افزایش قیمت تمام شده جیره داشته باشد.

تولید کنندگان و متخصصین عرصه تغذیه باید با دقت زیاد نوع، ترکیب(پروفایل اسیدهای چرب) و میزان استفاده در جیره را مورد بررسی قرار دهند تا بتوانند به نحو احسنت از این منبع انرژی در جیره گاوهای شیری استفاده نمایند و در عین حال مقرون به صرفه بودن آن­ها را در شرایط بازار به حداکثر خود برسانند.

در حالی که جیره­­های معمول گاوهای شیری دارای 2 تا 4 درصد چربی خام (براساس ماده خشک) هستند، جیره­های پرانرژی جهت گاوهای اوایل شیردهی می­تواند حاوی4 تا 7 درصد چربی خام (براساس ماده خشک) باشد. با این حال استفاده از “چربی خام” از نقطه نظر تغذیه ای کمتر مورد توجه است. همانند تغذیه پروتئین که بیشتر توجهات به سمت تامین اسیدهای آمینه مورد نیاز متمرکز می­باشد در تغذیه چربی­ها نیز باید به تامین اسیدهای چرب توجه شود. در حال حاضر ما می­دانیم که هر کدام از اسیدهای چرب می­توانند به صورت اختصاصی و منحصر به فرد در متابولیسم گاو نقش ایفا کنند و باعث تقسیم بندی انرژی به ­سمت اعمال مختلف از جمله رشد، شیردهی، باروری و حتی سلامتی شوند. در این زمینه امروزه ترکیب اسیدهای چرب در مکمل­های چربی و TMR مورد توجه است و جهت تنظیم جیره گاوهای تازه ­زا مورد استفاده قرار می­گیرد.

ما نمی­توانیم اسیدهای چربی را که توسط علوفه­ها و همچنین دانه­های غلات در جیره تامین می­شوند را نادیده بگیریم. این چربی­های طبیعی ممکن است 2 تا 3 درصد (براساس ماده خشک) چربی جیره را جهت دام ما تامین کنند و پس از آن باید چربی­های طبیعی اضافه شده به جیره را مورد توجه قرار­ داد. این چربی­های طبیعی شامل دانه­های روغنی همانند کانولا، پنبه دانه و دانه کتان می­باشد. با این حال، این منابع دارای مقادیر فراوانی از اسیدهای چرب غیراشباع هستند که می­توانند اثرات نامطلوبی بر قابلیت هضم الیاف داشته باشند مانند (اولئیک اسید (C18:1)، لینولئیک اسید (C18:2) به عنوان اسیدهای چرب امگا6 و لینولنیک اسید (C18:3) به عنوان اسیدهای چرب امگا3). پنبه دانه منبع غنی از اسیدهای چرب غیراشباع که در عین حال پروتئین و NDF را نیز فراهم می­کند. دانه سویا (فول فت سویا) نیز منبع غنی از اسیدهای چرب غیراشباع و پروتئین می­باشد.

جدول1: نمونه­ای از پروفایل اسیدهای چرب برخی از منابع چربی طبیعی و روغن­ها

منابع چربیپالمتیکC16:0استئاریکC18:0اولئیکC18:1لینولئیکC18:2لینولنیکC18:3EPA⃰C20:5DHA#C22:6
جلبک2411540
کانولا52612110
نارگیل+9262
ذرت12227571
پنبه­دانه2522152
ماهی1851741812
کتان74191554
پالم4554081
سویا11522546
آفتاب­گردان7324621
پیه2724383
⃰  Eicosapentaenoic acid

# Docosahexaenoic acid

+ روغن نارگیل اگرچه معمول نمی­باشد که در خوراک دام استفاده شود اما بیش از 80 درصد اسیدهای چرب تشکیل دهنده آن اسیدهای چرب اشباع با طول زنجیره متوسط (C8:0-C14:0) می­باشند.

اگر بتوان ذخیره سازی و جا­به­جایی را مدیریت نمود، چربی‌های حیوانی یک منبع تغذیه جایگزین غنی از اسیدهای چرب اشباع هستند. صرف نظر از این مسائل دامداران نمی­توانند خود را به 1 تا 2 منبع از چربی­های طبیعی محدود کنند تا بتوانند چربی­هایی که دارای میزان بالایی از اسیدهای چرب غیر اشباع هستند را محدود کنند. (مجموع کل اسیدهای چرب غیر اشباع (C18:1)، (C18:2) و (C18:3)). اگر استفاده از این چربی­ها محدود نشود باعث تغییر در جمعیت باکتریایی، هضم فیبر و تعادل تخمیر شکمبه ای می­شوند. به جهت غلبه بر این محدودیت­ها باید ما از چربی­های تجاری استفاده نماییم. از آنجایی که چربی­های تجاری اکثرا از اسیدهای چرب اشباع همانند استئاریک اسید و پالمتیک اسید (به ترتیب C18:0 و C16:0 ) تشکیل شده اند به عنوان چربی­های بی اثر بر شکمبه (چربی­ها عبوری) شناخته شده­اند. این اسیدهای چرب معمولا از تقطیر روغن پالم به وجود می­آیند که می­تواند اثرات مثبتی بر روی ترشح چربی شیر و هضم الیاف داشته باشند.

جدول2: پروفایل اسیدهای چرب برخی از مکمل¬های چربی#

مکمل چربیپالمتیکC16:0استئاریکC18:0اولئیکC18:1لینولئیکC18:2لینولنیکC18:3EPAC20:5DHAC22:6
BergaFat F100Classic72712
BergaFat F100HP99
EnerG-3⃰59253.2
EnerG-ll⃰504358
Energy Booster 100364761
Energy Booster hp65128
Enertia⃰445409
Mega-Flax⃰264261232
Megalac⃰464399
Palmit 808548<3
Palmit 9898
Prequel⃰1552550<1
Strata⃰3315255516

# پروفایل اسیدهای چرب مکمل­های تجاری می­تواند متفاوت باشد اما باید توسط سازندگان آن مورد تایید باشد. کل چربی موجود نیز می­تواند متفاوت باشد.

⃰  نمک­­های کلسیمی اسید چرب. معمولاً به عنوان فناوری عبوری از شکمبه شناخته می شود، مشاهدات انجام شده نشان می­دهد که کلسیم می­تواند با اسیدهای چرب کمپلکس نامحلولی را تشکیل دهد و در نتیجه باعث بی اثر شدن اسیدهای چرب بر روی شکمبه شود. این فناوری محافظت نسبی را فراهم می­کند و وسیله ای جهت جلوگیری از اثرات منفی اسیدهای چرب غیراشباع با چند پیوند دوگانه بر روی باکتری ها و تولید چربی شیر می­باشد.

در مکمل­های چربی مقادیری اولئیک اسید نیز وجود دارد. با این حال میزان حد واسط از بیوهیدروژناسیون بعد از شکمبه به حدی نمی­باشد که نگران افت چربی شیر باشیم. نمکهای کلسیمی اسید چرب (مثل روغن پالم و ماهی) مکملهایی هستند که باعث افزایش رسیدن اسیدهای چرب غیر اشباع به بعد از شکمبه می­شوند. این اسیدهای چرب می­تواند شامل اسیدهای چرب امگا3 مانند لینولنیک اسید و دوکوزاهگزانوئیک اسید(C18:3 و C22:6) برای گاوهای اوایل شیردهی باشد.

یکی دیگر از ملاحظات کلیدی جهت ارزیابی مکمل های چربی، قابلیت هضم اسیدهای چرب می­باشد. قابلیت هضم اسیدهای چرب معیاری است که از اندازه­گیری میزان اسیدهای چرب قابل دسترس دام جهت جذب به دست می­آید، که معیاری جهت ارزیابی مکمل­های چربی می­باشد. به جهت بررسی کیفیت مکمل­های چربی، اغلب سه عامل کلی مورد بررسی قرار می­گیرد: شکل فیزیکی، ترکیب شیمیایی و پروفایل اسیدهای چرب.

مشخصات فیزیکی مکمل­های چربی تولیدی، مانند اندازه پریل (اندازه ذرات)، که بسته به سازنده آن ممکن است متفاوت باشد. اندازه ذرات پریل­ها می­تواند مهم ­باشد چرا که ذرات کوچک قابلیت هضم کمتری نسبت به ذرات بزرگ دارند. خصوصیات شیمیایی معمولا به این موضوع اشاره دارد که آیا اسیدهای چرب به صورت نمک­های کلسیمی، استریفه شده به صورت تری­گلیسیرید و یا به صورت اسیدهای چرب آزاد می­باشند. اگر چه مطالعات محدودی وجود دارد اما به نظر می­رسد قابلیت هضم مکمل­های چربی به صورت تری­گلیسیرید قابلیت هضم کمتری نسبت به همتایان خود به صورت اسیدهای چرب آزاد دارند. پروفایل اسیدهای چرب مکمل­های چربی همچنین می­تواند میزان قابلیت هضم آن­ها را برای ما مشخص نماید. دو قانون کلی در نظر گرفته می­شود: 1- اسیدهای چرب غیر اشباع قابلیت هضم بیشتری نسبت به اسیدهای چرب اشباع دارند (به عنوان مثال قابلیت هضم C18:0 کمتر از C18:1 می­باشد). 2- با افزایش طول زنجیره کربنی اسیدهای چرب قابلیت هضم آن­ها کاهش پیدا میکند (اغلب قابلیت هضم C18:0 کمتر از C16:0 می­باشد). گروه تحقیقاتی ما در کرنل به طور فعال در حال مطالعه بر رویکردهای غذایی جهت افزایش قابلیت هضم اسیدهای چرب اشباع می­باشد. مطالعات بر نقش فسفولیپیدها متمرکز شده است زیرا که یک امولسیفایر طبیعی در صفرا می­باشد، اما به‌صورت خام یا بدون روغن لسیتین یا لیزولسیتین موجود است.

پس از جذب، اسیدهای چرب مختلف وظایف مختلفی را انجام می­دهند، این اختلاف در وظایف ناشی از ترکیبات شیمیایی متفاوت اسیدهای چرب می­باشد. به عنوان مثال، اسید پالمیتیک ترجیحاً به سمت افزایش چربی شیر می­رود، تحقیقات انجام شده نشان می­دهد که اسید پالمتیک باعث افزایش میزان چربی شیر، درصد چربی شیر و همچنین شیر اصلاح شده برحسب چربی شده است. استفاده از پالمتیک اسید در جیره گاوهای شیری باعث می­شود انرژی حاصل از این اسید چرب به سمت تولید شیر سوق پیدا کند و باعث افزایش برداشت چربی از بافت­های چربی می­گردد به همین دلیل است که تغذیه اسید پالمتیک در گاوهای تازه­زا باعث تسریع در کاهش اسکور بدنی گاو می­شود.

در کرنل فرض بر این است که اسیدپالمتیک حساسیت انسولینی در بافت چربی را کاهش می­دهد تا لیپولیز را تقویت کند و گلوکز به سمت غده پستانی جهت سنتز لاکتوز ارسال ­شود. در مقابل استفاده از اسید اولئیک (اسیدچرب غیراشباع با یک پیوند دوگانه می­باشد C18:1) باعث سوق دادن اسیدهای چرب به سمت ذخیره چربی بدنی هدایت و کمتر به سمت تولید شیر می­رود. یافته‌های دانشگاه ایالتی میشیگان توسط تحقیقات اخیر مبنی بر اینکه اولئیک اسید به ‌عنوان یک تحریک‌کننده انسولین در بافت چربی گاو پس از زایمان عمل می‌کند، تأیید شد است. رویکرد فعلی استفاده از مقداری اولئیک اسید در مکمل­های چربی تجاری می­باشد که چنین رویکردی باعث بهبود قابلیت هضم اسیدهای چرب و حفظ اسکور بدن گاو می­شود، که این ممکن است بر روی قیمت تمام شده شیر تاثیر گذار­باشد. گاوهایی که با اسید پالمیتیک بالا تغذیه می‌شوند و تولید شیر، سلامت و باروری خود را حفظ کرده ­اند ممکن است نیازی به جایگزینی با اولئیک اسید نداشته باشند.

اسیدهای چرب امگا 3 همانند C18:3 و C22:6 ترکیبات ضد التهابی هستند که احتمالا حساسیت به انسولین را افزایش می­دهند. اگرچه داده‌ها در گاوهای شیری محدود می­باشد، این اسیدچرب (که از بیوهیدروژناسیون شکمبه فرار کرده است) احتمالاً دارای پتانسیلی قوی، جهت به حداقل رساندن کاهش چربی بدن، افزایش سلامت کبد، جلوگیری از التهاب و کاهش بروز بیماری پس از زایمان است. با این حال، ما باید مراقب باشیم، زیرا گاوهایی که دارای شایستگی ژنتیکی بالایی جهت تولید شیر هستند، به طور ذاتی چربی بدن را جهت حمایت از شیردهی و جلوگیری از کاهش آن مورد استفاده قرار می­دهند.

رویکردهای غذایی که باعث افزایش میزان اسیدهای چرب امگا 3 درون زادی می­شود را باید به عنوان رویکردی جهت افزایش سلامت گله در شرایطی که بیماری­ و ناباروری چالش‌های فعلی جهت دستیابی به تولید شیر بالا هستند به عنوان عاملی مهم در نظر گرفت تا چنین چالش­هایی منجر به کاهش تولید شیر نگردد. آزمایشگاه مک فادن در حال مطالعه بر روی رویکردهای غذایی جهت افزایش عبور اسیدهای چرب امگا 3 از شکمبه با استفاده از اشکال مختلف محافظت است. علاوه بر این، گروه تحقیقاتی ما در حال بررسی این احتمال هستند که تغذیه با امگا-3 کارایی گروه­های دهنده متیل محافظت شده از شکمبه (مانند متیونین یا کولین) را جهت به حداکثر رساندن متیلاسیون کبدی، سنتز فسفاتیدیل کولین و حذف تری­گلیسیرید در گاوهای اوایل شیردهی را افزایش دهد. ما این احتمال را در نظر می­گیریم، زیرا در گاوهای دوره انتقال اغلب کاهش در نسبت اسیدهای چرب با چند پیوند دوگانه (مثل اسیدچرب امگا3)، نسبت به کل اسیدهای چرب مشاهده می­شود.

در نتیجه، چربی‌های جیره اسیدهای چرب با ترکیبات مختلف را جهت گاو­های تازه­زا فراهم می‌کنند. این اسیدهای چرب می­توانند در مقدار جیره غذایی، حساسیت به بیوهیدروژناسیون، قابلیت هضم، متابولیزه شدن و خواص فعالیت زیستی متفاوت باشد (یعنی همه اسیدهای چرب یکسان ایجاد نمی شوند). احتمالاً تحقیقات آینده توصیه‌های تغذیه‌ای جهت تغذیه اسیدهای چرب خاص و یا نسبت‌های خاص از اسیدهای چرب مختلف در جیره گاوهای تازه­زا را شناسایی ‌کند که باعث بهبود سلامت و تولید شیر در گله­ ها می­گردد.

توصیه­ های مترجم:

  • استفاده از مکمل­های چربی با پالمتیک بالا باعث افزایش درصد و میزان چربی شیر می­گردد اما از طرفی باعث تشدید کاهش اسکور بدنی گاوها در اوایل شیردهی می­شود و همین امر سبب کاهش میزان آبستنی می­گردد بنابراین باید به میزان بقیه اسیدهای چرب از جمله استئاریک و اولئیک اسید و ترکیب اسیدهای چرب مختلف نیز توجه گردد.
  • امروزه نباید تنها به چربی شیر فکر کرد بلکه باید به آبستنی و کاهش بیماری­ها نیز توجه خاصی داشت چرا که هزینه­های گزافی را به دنبال خواهد داشت که این عوامل با استفاده از چربی­های غیر اشباع همانند اولئیک، لینولئیک و لینولنیک قابل بهبود می­باشند و می­تواند هزینه­ های دامداری­ها را کاهش داده و عمر اقتصادی گله را افزایش دهد.
  • مکمل­­های چربی به صورت اسید چرب قابلیت هضم بالاتری داشته و انرژی زایی بیشتری نسبت به مکمل­های چربی نوع تری­گلیسیرید دارند.

این پست را دوست داشتید؟ با دیگران به اشتراک بگذارید!

مشترک شدن در خبرنامه ما

عضو خبرنامه ما بشید و از مطالب جدید و بروز ما لذت ببرید !

Learn how we helped 100 top brands gain success